สารพัดวิธีคุมกำเนิด การเตรียมตัวเตรียมใจให้พร้อมสำหรับการมีบุตรนั้นเป็นความสำคัญยิ่งถ้ากำลัง ขะมักเขม้นกับการสร้างฐานะอาจรู้สึกว่าการเลี้ยงดูบุตรเป็นภาระ แทนที่จะ มีความสุข ดังนั้น เมื่อยังไม่พร้อมจะมีบุตร ก็ต้องใช้วิธีวางแผน ครอบครัวด้วยการใช้วิธี คุมกำเนิดที่เหมาะสม ซึ่งวิธีคุมกำเนิดนั้นมีหลายวิธี 1.วิธีคุมกำเนิดแบบชั่วคราว สำหรับคู่สมรสใหม่ฝ่ายชายมักจะใช้ถุงยางอนามัย คลุมอวัยวะเพศชายเพื่อป้องกัน ไม่ให้น้ำอสุจิสัมผัสกับช่องคลอดของฝ่ายหญิงขณะมี เพศสัมพันธ์ นอกจากนั้น การคุมกำเนิดโดย ถุงยางอนามัยนี้ใช้ป้องกัน โรคติดต่อ ทางเพศสัมพันธ์และโรคเอดส์ได้อย่างดี ฝ่ายหญิงมักนิยม ใช้ยาเม็ดคุมกำเนิดโดยการ รับประทานทุกวัน เพื่อป้องกัน การตั้งครรภ์ปัจจุบันมีการสังเคราะห์ฮอร์โมนชนิดใหม่ โดยลดขนาดของฮอร์โมน ในยาเม็ดคุมกำเนิด ให้น้อยที่สุดแต่มีประสิทธิภาพในการ ป้องกันการตั้งครรภ์สูง และมีผลข้างเคียงน้อย ที่สุดเหมาะ สำหรับสตรีที่ประจำเดือนมาสม่ำเสมอ ผู้ที่หยุดยาคุมกำเนิดจะสามารถตั้งครรภ์ได้ภายใน 6 เดือน - ยาฉีดคุมกำเนิดเป็นวิธีคุมกำเนิดชั่วคราวที่ใช้กับฝ่ายหญิงเหมาะสำหรับผู้ที่ มีบุตรแล้วอย่างน้อยคนและต้องการ คุมกำเนิดในช่วงระยะเวลาสั้นๆ เช่นเว้นระยะการมีบุตร รอทำหมัน หรือรอให้สามีทำหมัน 2. วิธีคุมกำเนิดกึ่งถาวร ได้แก่ - ยาฝังคุมกำเนิดเป็น วิธีคุมกำเนิดกึ่งถาวรมี ตัวยาเช่นเดียวกับยาฉีดคุมกำเนิดเป็นแผงบรรจุในหลอดใสพลาสติก นำมาฝังใต้ผิวหนัง กึ่งกลางด้านในของต้นแขน ตัวยาค่อยซึม กระจายออกทีละน้อย แต่มีประสิทธิภาพ ในการคุมกำเนิดได้ดี คุมได้นาน 3-5 ปีแล้วแต่ชนิดของตัวยาและสะดวกกับผู้รับบริการ - ห่วงอนามัย ใส่เข้าไปในโพรงมดลูกเพื่อยับยั้งการว่ายของอสุจิขึ้นไปสู่ส่วนบน ของมดลูกและท่อน้ำไข่และเปลี่ยนการเคลื่อนตัวของไข่ 3.วิธีการคุมกำเนิดแบบถาวรได้แก่ - การทำหมันหญิงและการทำหมันชาย เป็นวิธีคุมกำเนิดที่สำคัญมากนอก จะช่วยลดปัญหา ด้านเศรษฐกิจ และสังคมของ ครอบครัว แล้วยังช่วยลดอัตราเพิ่ม ของประชากรอีกด้วย เหมาะสำหรับ ครอบครัว ที่มีบุตรแล้ว จะเห็นได้ว่า การคุมกำเนิดต่าง ๆ นั้น เป็นภาระของฝ่ายหญิงมากกว่าฝ่ายชายเพราะฉะนั้น การคุมกำเนิด แบบถาวร โดยเฉพาะการทำหมันชาย ซึ่งทำได้ง่ายมากในเวลาไม่กี่นาที ควรที่ฝ่ายชายจะช่วยรับภาระในการทำหมันเสีย เองเพราะฝ่ายหญิงก็ต้องรับภาระหนัก ในการตั้งครรภ์แล้ว